Οι πολυνευροπάθειες είναι μια ομάδα νευρολογικών διαταραχών που χαρακτηρίζονται από τη βλάβη ή τη δυσλειτουργία πολλών περιφερικών νεύρων ταυτόχρονα. Αυτές οι βλάβες μπορεί να οφείλονται σε διάφορους παράγοντες, όπως διαβήτης, τοξικές ουσίες, αυτοάνοσες διαταραχές, λοιμώξεις, ή ακόμα και κληρονομικά αίτια. Τα περιφερικά νεύρα είναι υπεύθυνα για την κινητική, αισθητική και αυτόνομη λειτουργία των άκρων και άλλων περιοχών του σώματος, και η δυσλειτουργία τους επηρεάζει την ικανότητα μεταφοράς σημάτων μεταξύ εγκεφάλου, νωτιαίου μυελού και άκρων.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα των πολυνευροπάθειων ποικίλουν ανάλογα με τα νεύρα που επηρεάζονται και περιλαμβάνουν:

• • • Μούδιασμα και αιμωδίες στα άκρα, που συνήθως ξεκινούν από τα πόδια και επεκτείνονται στα χέρια.
    • Πόνος ή καυσαλγία στα άκρα.
    • Απώλεια αισθητικότητας ή μειωμένη αίσθηση αφής, θερμότητας και πόνου.
    • Αδυναμία στους μυς των χεριών ή των ποδιών, που μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολία βάδισης ή χειρισμού αντικειμένων.
    • Μυϊκή ατροφία σε προχωρημένα στάδια, λόγω της αδυναμίας των μυών.
    • Απώλεια αντανακλαστικών ή υπερβολικά αντανακλαστικά.
    • Διαταραχές ισορροπίας και βάδισης, λόγω της έλλειψης αίσθησης στα πέλματα.
    • Αυτόνομες διαταραχές, όπως αλλαγές στη θερμοκρασία του δέρματος, δυσκολία στον έλεγχο της πίεσης ή προβλήματα με την ούρηση και την πέψη, όταν επηρεάζονται τα αυτόνομα νεύρα.

Ανατομία της Περιοχής

Τα περιφερικά νεύρα αποτελούνται από νευρικές ίνες που εκτείνονται από το νωτιαίο μυελό προς τα άκρα και άλλα μέρη του σώματος, ελέγχοντας την κίνηση (κινητικά νεύρα), την αίσθηση (αισθητικά νεύρα) και τις αυτόνομες λειτουργίες (αυτόνομα νεύρα). Όταν τα νεύρα αυτά υποστούν βλάβη, η επικοινωνία μεταξύ εγκεφάλου, νωτιαίου μυελού και περιφερικών οργάνων διακόπτεται, προκαλώντας ποικίλα συμπτώματα.

Οι πολυνευροπάθειες συνήθως επηρεάζουν πρώτα τα μακρύτερα νεύρα, όπως αυτά των ποδιών, και εξελίσσονται προς τα άνω. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα συμπτώματα αρχίζουν συχνά από τα άκρα των ποδιών και προχωρούν προς τα χέρια.

Δράση της Φυσικοθεραπείας

Η φυσικοθεραπεία παίζει σημαντικό ρόλο στην αποκατάσταση των ατόμων με πολυνευροπάθειες, βοηθώντας στη βελτίωση της κινητικότητας, της δύναμης και της ισορροπίας, και στη μείωση του πόνου και των αιμωδιών. Οι θεραπευτικές μέθοδοι περιλαμβάνουν:

1. 1. Ασκήσεις Ενδυνάμωσης:

• • • Στοχευμένες ασκήσεις για την ενίσχυση των μυών των κάτω και άνω άκρων, ώστε να αντιμετωπιστεί η μυϊκή αδυναμία και να βελτιωθεί η λειτουργικότητα.

1. 2. Κινησιοθεραπεία και Διατάσεις:

• • • Ασκήσεις που επικεντρώνονται στη διατήρηση και βελτίωση του εύρους κίνησης των αρθρώσεων, προλαμβάνοντας τη δυσκαμψία και βελτιώνοντας την ελαστικότητα των μυών.

1. 3. Ασκήσεις Ισορροπίας και Συντονισμού:

• • • Εκπαίδευση ισορροπίας για την αποκατάσταση της σταθερότητας και της βάδισης, μειώνοντας τον κίνδυνο πτώσεων.
    • Ασκήσεις για τη βελτίωση του συντονισμού των κινήσεων, ιδιαίτερα όταν τα αισθητικά νεύρα έχουν επηρεαστεί.

1. 4. Ηλεκτροθεραπεία και TENS:

• • • Χρήση ηλεκτροθεραπείας για τη μείωση του πόνου και την αύξηση της κυκλοφορίας, ώστε να προωθηθεί η αποκατάσταση των νεύρων.

1. 5. Θερμοθεραπεία και Παγοθεραπεία:

• • • Εφαρμογή θερμού ή ψυχρού για την ανακούφιση από τον πόνο και τη μείωση της φλεγμονής στις περιοχές που επηρεάζονται.

1. 6. Εκπαίδευση στην Ορθοστάτηση και Βάδιση:

• • • Εκπαίδευση του ασθενούς στη χρήση βοηθητικών συσκευών (π.χ., μπαστούνι ή περιπατητήρας), αν απαιτείται, για τη διευκόλυνση της κινητικότητας.
    • Προγράμματα επανεκπαίδευσης βάδισης και εκπαίδευσης στην ορθή στάση, ώστε να βελτιωθεί η λειτουργικότητα του ασθενούς.

1. 7. Εργοθεραπεία:

• • • Εκπαίδευση στις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής, όπως το ντύσιμο και η προετοιμασία γευμάτων, με στόχο την αύξηση της αυτονομίας και της ανεξαρτησίας του ασθενούς.

Η πάρεση προσωπικού νεύρου είναι μια νευρολογική κατάσταση που προκαλεί αδυναμία ή παράλυση των μυών του προσώπου λόγω βλάβης ή φλεγμονής του προσωπικού νεύρου (VII κρανιακό νεύρο). Η κατάσταση αυτή μπορεί να επηρεάσει τη μία πλευρά του προσώπου (μονομερής πάρεση) ή, σπανιότερα, και τις δύο πλευρές (διμερής πάρεση). Συχνά εμφανίζεται ξαφνικά και μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες, όπως λοιμώξεις, φλεγμονές, τραυματισμούς, όγκους ή αυτοάνοσες διαταραχές.

Συμπτώματα

Τα κύρια συμπτώματα της πάρεσης του προσωπικού νεύρου περιλαμβάνουν:

• • • Αδυναμία ή παράλυση σε μία πλευρά του προσώπου, η οποία μπορεί να επηρεάζει το χαμόγελο, την ανύψωση του φρυδιού ή το κλείσιμο του ματιού.
    • Ασυμμετρία του προσώπου όταν το άτομο προσπαθεί να χαμογελάσει ή να εκφράσει συναισθήματα.
    • Δυσκολία στο κλείσιμο του ματιού και στην κίνηση των βλεφάρων, με πιθανότητα ξηροφθαλμίας ή δακρύρροιας.
    • Πτώση του στόματος στη μία πλευρά, που μπορεί να επηρεάζει τη σίτιση και την ομιλία.
    • Απώλεια γεύσης στο πρόσθιο τμήμα της γλώσσας στην επηρεασμένη πλευρά.
    • Αίσθημα μουδιάσματος ή δυσφορίας στη μία πλευρά του προσώπου.
    • Υπερευαισθησία στον ήχο, λόγω της εμπλοκής του μυός του αναβολέα στο αυτί.

Ανατομία της Περιοχής

Το προσωπικό νεύρο (VII κρανιακό νεύρο) εκφύεται από το στέλεχος του εγκεφάλου και διέρχεται από το κανάλι του προσωπικού νεύρου στο κρανίο. Από εκεί διακλαδίζεται προς τους μυς του προσώπου, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τις εκφράσεις του προσώπου, όπως το χαμόγελο, το κλείσιμο των ματιών και η ανύψωση των φρυδιών. Επιπλέον, παρέχει ίνες για τη γεύση στο πρόσθιο τμήμα της γλώσσας και για τη ρύθμιση των δακρυγόνων και σιελογόνων αδένων.

Όταν το προσωπικό νεύρο υποστεί βλάβη σε οποιοδήποτε σημείο της πορείας του, αυτό μπορεί να προκαλέσει πάρεση ή παράλυση στους μύες που ελέγχει, με συνέπεια τα παραπάνω συμπτώματα.

Δράση της Φυσικοθεραπείας

Η φυσικοθεραπεία αποτελεί σημαντικό κομμάτι της αποκατάστασης σε περιπτώσεις πάρεσης του προσωπικού νεύρου, βοηθώντας στην επανεκπαίδευση των μυών του προσώπου και στη βελτίωση της λειτουργικότητάς τους. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται περιλαμβάνουν:

1. 1. Ασκήσεις Προσώπου:

• • • Στοχευμένες ασκήσεις για την ενδυνάμωση των μυών του προσώπου και την αποκατάσταση των εκφράσεων, όπως η ανύψωση των φρυδιών, το κλείσιμο του ματιού και το χαμόγελο.
    • Ασκήσεις για τη βελτίωση του συντονισμού των μυών, ώστε να μειωθεί η ασυμμετρία.

1. 2. Μασάζ Προσώπου:

• • • Ήπιο μασάζ για την ενίσχυση της κυκλοφορίας του αίματος και τη μείωση της δυσκαμψίας των μυών.
    • Τεχνικές για τη χαλάρωση των μυών που μπορεί να είναι υπερδραστήριοι στην επηρεασμένη πλευρά.

1. 3. Ηλεκτροθεραπεία:

• • • Εφαρμογή ηλεκτρικών ρευμάτων χαμηλής έντασης για τη διέγερση των μυών και τη βελτίωση της μυϊκής δύναμης.
    • Συμβάλλει στην ενεργοποίηση των μυών που έχουν ατροφήσει λόγω της αδυναμίας.

1. 4. Θεραπεία με Βιοανάδραση (Biofeedback):

• • • Χρήση συσκευών βιοανάδρασης για την εκπαίδευση του ασθενούς στην ακριβή εκτέλεση των μυϊκών κινήσεων, ώστε να βελτιωθεί ο έλεγχος και η συμμετρία του προσώπου.

1. 5. Αντιμετώπιση των Συμπτωμάτων από τα Μάτια:

• • • Ενθάρρυνση της χρήσης τεχνητών δακρύων ή μαλακών επιδέσμων για την προστασία του ματιού όταν δεν κλείνει σωστά.
    • Οδηγίες για την αποφυγή της ξηροφθαλμίας και τη βελτίωση της υγρασίας του ματιού.

1. 6. Ασκήσεις Αναπνοής και Ομιλίας:

• • • Ασκήσεις που στοχεύουν στην ενίσχυση της λειτουργίας των μυών γύρω από το στόμα, για τη βελτίωση της ομιλίας και της σίτισης.

Το σύνδρομο Guillain-Barré (GBS) είναι μια σπάνια αλλά σοβαρή αυτοάνοση νευρολογική διαταραχή, κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στα περιφερικά νεύρα. Προκαλεί φλεγμονή και απομυελίνωση (καταστροφή της μυελίνης, της προστατευτικής επένδυσης των νευρικών ινών), με αποτέλεσμα μυϊκή αδυναμία και παράλυση που μπορεί να εξελιχθεί ταχύτατα. Η ακριβής αιτία του συνδρόμου δεν είναι πλήρως γνωστή, αλλά συνδέεται συχνά με λοιμώξεις, όπως οι ιογενείς ή βακτηριακές, που προηγούνται της εμφάνισής του.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα του συνδρόμου Guillain-Barré μπορεί να αναπτυχθούν γρήγορα και περιλαμβάνουν:

• • • Μυϊκή αδυναμία που ξεκινά από τα κάτω άκρα και εξαπλώνεται προς τα επάνω.
    • Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα (παραισθησίες) στα χέρια, τα πόδια ή και το πρόσωπο.
    • Μείωση ή απώλεια των αντανακλαστικών στους τένοντες των άκρων.
    • Πόνος στους μύες ή τα νεύρα, συνήθως με τη μορφή καυστικού ή σφιγκτικού πόνου.
    • Αναπνευστική δυσκολία, όταν επηρεάζονται οι αναπνευστικοί μύες.
    • Αρρυθμίες ή άλλες καρδιαγγειακές διαταραχές λόγω της δυσλειτουργίας του αυτόνομου νευρικού συστήματος.
    • Κόπωση και δυσκολία στο να κινήσει κάποιος τα μάτια ή να ελέγξει το πρόσωπό του.

Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων μπορεί να ποικίλλει, με ορισμένους ασθενείς να αναπτύσσουν πλήρη παράλυση και αναπνευστική ανεπάρκεια.

Ανατομία της Περιοχής

Το σύνδρομο Guillain-Barré επηρεάζει τα περιφερικά νεύρα, δηλαδή τα νεύρα που βρίσκονται εκτός του κεντρικού νευρικού συστήματος (εγκέφαλος και νωτιαίος μυελός). Τα περιφερικά νεύρα είναι υπεύθυνα για τη μετάδοση των σημάτων μεταξύ του κεντρικού νευρικού συστήματος και των μυών, καθώς και για την αίσθηση από το σώμα προς τον εγκέφαλο. Στο GBS, η ανοσολογική αντίδραση προκαλεί απομυελίνωση ή και βλάβη των ίδιων των νευρικών ινών (αξόνων), με αποτέλεσμα τη διακοπή της επικοινωνίας των σημάτων.

Δράση της Φυσικοθεραπείας

Η φυσικοθεραπεία παίζει κρίσιμο ρόλο στην αποκατάσταση των ασθενών με σύνδρομο Guillain-Barré, βοηθώντας στη διατήρηση της κινητικότητας, της δύναμης και της λειτουργικότητας κατά τη φάση της ανάρρωσης. Οι φυσικοθεραπευτικές παρεμβάσεις περιλαμβάνουν:

1. 1. Ασκήσεις Εύρους Κίνησης:

• • • Παθητικές ασκήσεις για τη διατήρηση του εύρους κίνησης των αρθρώσεων, ιδίως στα αρχικά στάδια όταν η κινητικότητα είναι περιορισμένη.
    • Ενεργητικές ασκήσεις μόλις ο ασθενής αποκτήσει έλεγχο των μυών, για την ενδυνάμωση και την αποφυγή δυσκαμψίας.

1. 2. Ασκήσεις Ενδυνάμωσης:

• • • Προοδευτική αύξηση της αντίστασης στις ασκήσεις για την αποκατάσταση της μυϊκής δύναμης, εστιάζοντας στην ενίσχυση των μυών που επηρεάστηκαν περισσότερο.
    • Χρήση εξειδικευμένων ασκήσεων για την αποκατάσταση της λειτουργικότητας των άνω και κάτω άκρων.

1. 3. Αναπνευστικές Ασκήσεις:

• • • Εκπαίδευση για τη βελτίωση της αναπνευστικής ικανότητας, ιδιαίτερα αν έχουν επηρεαστεί οι αναπνευστικοί μύες.
    • Ενίσχυση των μυών του θώρακα και της κοιλιάς για να διατηρηθεί η λειτουργικότητα της αναπνοής.

1. 4. Βελτίωση Ισορροπίας και Συντονισμού:

• • • Ασκήσεις που ενισχύουν την ισορροπία και την ιδιοδεκτικότητα (αντίληψη της θέσης του σώματος στο χώρο), ιδιαίτερα σε περιπτώσεις αδυναμίας ή απώλειας των αντανακλαστικών.
    • Χρήση εξοπλισμού, όπως δοκοί ισορροπίας ή μπάλες, για την αποκατάσταση της σταθερότητας και του συντονισμού.

1. 5. Ασκήσεις Βάδισης και Επανεκπαίδευση Κίνησης:

• • • Χρήση βοηθημάτων (π.χ. περιπατητήρες, μπαστούνια) στην αρχή και προοδευτική επανεκπαίδευση της κίνησης για την αποκατάσταση της βάδισης.
    • Εξατομικευμένο πρόγραμμα ασκήσεων για την επανένταξη στην καθημερινή δραστηριότητα και λειτουργικότητα.

1. 6. Διαχείριση Πόνου:

• • • Χρήση τεχνικών όπως το μασάζ, η θερμοθεραπεία και η ηλεκτροθεραπεία για την ανακούφιση του πόνου και τη χαλάρωση των μυών.

1. 7. Προγραμματισμός και Εκπαίδευση του Ασθενούς:

• • • Εκπαίδευση του ασθενούς και της οικογένειάς του για το πώς να διαχειριστούν την αδυναμία και τις κινητικές δυσκολίες στο σπίτι.
    • Οδηγίες για την προοδευτική αύξηση της δραστηριότητας και την αποφυγή υπερβολικής κόπωσης.